[Lezingen en cursussen]

Natuur

Al jarenlang verzorgt Frans natuurcursussen en –lezingen/presentaties. Begonnen als schoolbioloog in Groningen verzorgde hij voor de volksuniversiteit vele vogelcursussen voor beginners. Ook bij het NMC, regionaal centrum voor Natuur- en milieueducatie in Zeist heeft hij talloze vogelcursussen verzorgd. Hij werd bestuurslid en voorzitter van de KNNV, vereniging voor veldbiologie en gaf ook voor deze vereniging allerlei natuurcursussen waaronder een zeer succesvolle vogelcursus voor gevorderden. Ook nu nog verzorgt hij diverse natuurcursussen met excursies voor het Cursusproject Bunnik en voor de Algemene seniorenvereniging Zeist (ASZ).

Daarnaast is hij heel druk met het geven van lezingen op het gebied van natuur- en milieu bij vele verenigingen in het land, zoals o.a. bij KNNV- en IVN-afdelingen, afdelingen van Groei en Bloei, de ASZ en andere organisaties.

Hij is verder actief als vrijwilliger bij de Algemene Seniorenvereniging Zeist en organiseert naast cursussen en lezingen ook excursies en wandelingen in de natuur. Dit doet hij ook voor andere organisaties, zoals buurthuiswerk, verzorgingshuizen voor ouderen. Ook is hij actief als natuurgids bij het Utrechts Landschap en verzorgt hier rondleidingen tijdens een boottocht over de Kromme Rijn.

[naar boven]

Lezingen en cursussen natuurthema's

Enkele stukken die Frans heeft geregisseerd

1. NIET ZONDER ELKAAR - de bijzondere relatie tussen bloemen en insecten
Insecten zijn onmisbaar voor het in stand houden van de biodiversiteit. Zonder insecten kunnen vele bloemen simpelweg niet bestaan. Bloembestuiving is onontbeerlijk in de voortplanting van zeer veel planten en bomen. Talloze insecten helpen bij de overdracht van stuifmeel van de ene bloem naar de andere. Zij zijn de motor die de rijke plantenwereld in stand houdt. Achter dit idyllische ruilsysteem, voedsel voor stuifmeel, schuilt een harde economie van vraag en aanbod. Dit is de grondslag voor allerlei specialisaties in bloemvorm, kleuren en geuren en bloeitijden en -ritmen. Specialisaties die zich ook laten zien in aanpassingen in bouw en gedrag van die bestuivende insectensoorten, zodat zij makkelijk zoveel mogelijk voedsel kunnen verzamelen. Zonder insecten zouden vele bloemen, planten en bomen uitsterven of simpelweg nooit hebben bestaan.

2. RIJKDOM IN 'ONZE ACHTERTUIN' - samen werken aan meer biodiversiteit
De Heuvelrug en het Kromme Rijngebied kent nog een rijke variatie en een grote diversiteit aan planten en dieren, vogels, vissen en vlinders. Maar de biodiversiteit in onze regio staat onder druk. Hoe belangrijk is die biodiversiteit voor ons en hoe kunnen we die behouden in onze regio.
In deze lezing gaan we op ontdekkingstocht in de fascinerende wereld van van onderlinge relaties, strijd en samenhang tussen planten en dieren, insecten en bloemen, vogels, bomen en struiken van onderlinge relaties, strijd en samenhang tussen planten en dieren, insecten en bloemen, vogels, bomen en struiken. We laten zien hoe alles met alles samenhangt en wat er gebeurt als er een schakel wegvalt. We moeten die noodzakelijke soortenvariatie dus koesteren en dat kan zelfs in uw eigen achtertuin.

3. VOGELTREK, EEN MYSTERIEUS VERSCHIJNSEL
Gedreven door oeroude instincten overbruggen miljarden vogels jaarlijks enorme afstanden, gaan over bergen, woestijnen en oceanen en trotseren vele gevaren enkel en alleen om te overleven. De beeldrijke presentatie licht een tipje van de sluier op van de eeuwenoude raadsels van de vogeltrek. Waarheen en waarom trekken vogels, hoe vinden zij hun weg en wat maakt het mogelijk dat zij tot zulke prestaties in staat zijn. De presentatie laat zien hoe wetenschappelijk onderzoek tot steeds meer antwoorden leidt.

4. VOGELS KIJKEN, EEN HOBBY VOOR HET LEVEN
Vogels kijken is een fascinerende hobby, maar hoe herken je die watervlugge vogels? In deze lezing wordt u op weg geholpen om vogels en hun geluiden te leren herkennen. Er wordt veel aandacht besteed aan het leren waarnemen van vogels, hun uiterlijk en hun gedrag. Het broedgedrag, de balts en nestvorming komt aan de orde. Ook maakt u kennis met de zang en andere geluiden van vogels. En de presentatie sluit af met tips hoe u uw tuin vogelvriendelijk kunt maken.

5. VOGELS VAN WAD EN SLIK
In deze presentatie nemen we u in woord en beeld mee naar de wadden en de slikgebieden in zeeland.
We gaan in op het ontstaan van de Wadden en het hele ecosysteem van onze (wadden)kust.
U krijgt een kleurrijk en gevarieerd beeld van dit vogelrijke gebied. Centraal in deze lezing staan dan ook de talrijke vogels die op de Wadden en de slikgebieden in Zeeland n voorkomen. Met name in de herfst en het voorjaar maken miljoenen vogels gebruik van deze rijke slikvelden om weer bij te tanken voor hun grote reis naar de overwinteringsgebieden in Afrika of de broedgebieden in het de poolgebieden. We gaan in op de achteruitgang en bescherming van deze vogelsoorten.

[naar boven]

6. WINTERGASTEN IN ONS LAND
De wintermaanden is de periode dat wij onze tuinen volhangen met vetbollen, houders voor zaadmengsels en snoeren met pinda’s. op die rijke maaltijd komen veel vogels af die we in de zomermaanden niet in de tuin zien. Veel vogels vinden zomers hun kostje in het buitengebied, maar trekken in de winter graag naar dorp of stad. Ook vanuit het hoge noorden trekken ’s winters vele vogels naar ons land, zoals koperwieken, kramsvogels en kepen. Nog massaler is de trek van honderdduizenden ganzen, zwanen en eenden naar ons land. Ze verzamelen zich in de polders, weilanden en vooral langs onze grote rivieren en de waddenkust. Hier scharrelen prachtig gekleurde eenden als smienten, slobeenden en tafeleenden er in het relatief ondiepe water hun kostje op. Kortom ook in barre koude winter zijn er volop vogels in ons land!

7. VROLIJKE FLADDERAARS
Vlinders zijn een lust voor het oog. Zij zorgen voor net dat beetje extra, wat uw tuin tot leven brengt. Het vrolijke gefladder van nectarzoekende vlinders maakt ons blij. De kleurrijke presentatie geeft u een beeld van de bouw en de levenswijze van vlinders waaronder het intieme leven van een vlinder en de wonderbaarlijke metamorfose van pop tot vlinder na een verbazingwekkend groei als rups. En toch zijn rupsen kieskeurige eters: iedere soort zijn eigen (waard)plant. Waaraan kun je de vlinders herkennen, de dagvlinders alsook de nachtvlinders. Niet overal zie je dezelfde vlinders.Iedere soort heeft zijn eigen voorkeur voor zijn omgeving. welke bijzondere soorten zijn er en waar kun je die aantreffen? De bedreiging van de vlinderstand komt aan bod. De presentatie geeft tips hoe u uw tuin vlindervriendelijk kunt inrichten.

8. WILDE BIJEN - nijvere werkers op zoek naar kost en inwoning
De kleurrijke presentatie geeft u een beeld van de levenswijze van solitaire bijtjes, die door hun bestuiving o zo nuttig werk verrichten. In ons land komen bijna 300 soorten wilde of solitaire bijen voor. U maakt kennis met een aantal van deze soorten, hun gedrag, hun bloemvoorkeur en hun nestvormen. Iedere soort heeft zijn eigen voorkeur voor zijn omgeving en ook zijn eigen vliegtijd. Welke bijzondere soorten zijn er en waar en wanneer kun je die aantreffen? De bedreiging van de bijenstand komt aan bod. De presentatie geeft tips om de eigen tuin bijvriendelijk in te richten met nestgelegenheid en bloemen.

9. BOMEN UIT ALLE WINDSTREKEN
Bomen en struiken genieten bij veel mensen een warme belangstelling. Ze bepalen in sterke mate het landschap en daarmee ook onze waardering daarvoor. Veel boomsoorten komen van nature in ons woongebied voor, waar ze al of niet aangeplant, bossen en bosschages, houtwallen en ruigtes vormen. Ook uit verre streken zijn hier boomsoorten ingevoerd, vanwege hun bijzondere vorm, bloei of herfstkleur of voor een goede houtopbrengst. De presentatie geeft een beeld van gewone en bijzondere, grote en kleine boomsoorten en hun functie en toepassing. Ook de groei en levenscyclus van een boom komt aan bod.

10. WINTERBOMEN - winterkenmerken van bomen
Kale bomen in de winter vertellen een heel verhaal. De winterse bomen hebben zich met prachtige vormen voorbereid op de winter en op het naderende voorjaar. Elke boom doet dat op zijn eigen unieke wijze. In deze lezing laten we u de winterkenmerken in allerlei vormen en kleuren zien. Veel algemene inheemse bomen zullen de revue passeren. U leert die winterbomen herkennen aan hun knoppen, knopstand, schors, takkenkroon, littekens en nog veel meer. U zult versteld staan van de geweldige vormen- en kleurenrijkdom van deze kale bomen. De winter is rijk aan vormen en kleur, als je er maar oog voor hebt!

[naar boven]

11. DE WONDERE WERELD ONDER WATER (SLOOTDIEREN)
Onder water ziet de wereld er heel anders uit. We nemen een kijkje in de wondere wereld onder water. U maakt kennis met wantsen, waterkevers, haften, libellen, kokerjuffers, bloedzuigers, platwormen en borstelwormen , schelpdieren, kreeftachtigen en ook de larven van de genoemde soorten zullen in beeld komen. Hoe leven al deze diertjes in het water? Hoe zijn ze aan het leven onder water aangepast? Hoe bewegen zij zich voort en hoe zorgen ze voor hun nageslacht? U krijgt een beeld van de ecologische samenhang van het slootleven. Er wordt ingegaan op de waterkwaliteit in relatie tot aanwezigheid van bepaalde soorten slootdieren.

12. WATER NATUURLIJK IN STAD EN DORP
De lezing over Waterkwaliteit en Waterbeheer zal met name ingaan op de ecologie van het water: wat leeft er in het water en hoe kun je dat ecosysteem en die waterhuishouding in balans houden? Lang was het waterbeheer in Nederland gericht op de waterkwantiteit, maar in toenemende mate is er aandacht voor de kwaliteit van het water. Door stad en dorp stromen verschillende waterlopen en hoe moet je die beheren, zodat er een kwaliteitsverbetering optreedt. De lezing laat zien hoe je het water in stad en dorp weer gezond en leefbaar kan maken.

13. DIERSPOREN VERTELLEN EEN VERHAAL...
Dieren laten zich niet gauw zien, maar hun sporen verraden hun aanwezigheid. Niet alleen pootafdrukken, maar ook keutels, braakballen, vraatresten, plukresten, graaf- en krabsporen. Al deze sporen vertellen ons hele verhalen over het leven en het gedrag van de dieren. U wordt meegenomen aan de hand van een kleurrijke presentatie in dit ‘prentenboek’ van de natuur. U leert hoe u dit ‘prentenboek’ kunt lezen, zodat u straks met andere ogen door bos en veld loopt en oog krijgt voor die sporen en het gedrag van de dieren beter begint te begrijpen, want sporen spreken!

14. PADDENSTOELEN, BLOEMEN VAN DE HERFST
De herfst is de tijd van de kleurrijke paddenstoelen, maar ook in andere seizoenen kunnen we genieten van deze prachtige zwammenwereld. In de presentatie brengen we de grote varieteit aan soorten paddenstoelen in allerlei vormen en kleuren in beeld. U krijgt inzicht hoe paddenstoelen groeien, hun bouw en de ingenieuze manieren van sporenverspreiding en voortplanting. Ook hun onmisbare functie in de natuur als opruimers komt aan bod, alsmede andere functies zoals voedsel, medicijnen en zelfs kleding. Welke paddenstoelen zijn eetbaar en welke giftig. De biotopen, voorkeursplekken van paddenstoelen komen aan de orde. Tot slot worden de veranderingen in de paddenstoelenflora belicht en de noodzaak van beheer en bescherming van deze rijke floragroep.

15. AUSTRALIË, EEN VOGEL-  EN BLOEMENPARADIJS
De presentatie is gebaseerd op een KNNV vogel- en plantenreis in 2011 door het zuiden van West-Australië. Met een keur aan prachtige foto’s maakt u kennis met de wonderlijke bloeiwijzen en bloemvormen van de Australische planten. Zuidwest Australië is voor planten zelfs uniek in de wereld: het behoort tot één van gebieden met de grootste biodiversiteit. Ook op vogelgebied is er veel te beleven: vele soorten cockatoos, parrots en honeyeaters en nog veel meer voor ons onbekende en vaak zeer kleurrijke soorten, zoals de metallic gekleurde fairy-wrens. Ook andere typisch Australische dieren passeren de revue.

[naar boven]

16. VOGELS EN DE LIEFDE
Dagelijks genieten we van de vogels om ons heen, hun zang en hun gedrag. Maar wist u dat elke vogel zijn eigen liefdesleven heeft met eigen baltsrituelen en partnerkeuzes? Van zomerhuwelijk en vurige liefde tot jarenlange trouw en treuren na de dood van de partner, verleiding, vreemdgaan, latrelaties en homoseksualiteit. Dit alles weten we nu dankzij DNA onderzoek. In deze presentatie over het ‘liefdesleven’ van vogels wordt u op gevarieerde wijze met beeld en geluid deelgenoot gemaakt van het intieme huwelijksleven van vogels om ons heen: de paarvorming, de hofmakerij, het balts- en broedgedrag en de strijd- en minne zang.

17. ROOFVOGELS EN UILEN - roofridders van het luchtruim
Roofvogels spreken tot de verbeelding. Hoog in de lucht spieden ze naar prooien, die ze in een pijlsnelle duikvlucht verschalken. Ze jagen op vogels, muizen en zelfs insecten. Uilen daarentegen vliegen geruisloos en geheimzinnig door de nacht op zoek naar prooi. In deze presentatie wordt u meegenomen in de fascinerende wereld van roofvogels en uilen. U krijgt u een goed overzicht van de vele soorten roofvogels en uilen die wij in Nederland hebben, hoe ze leven, wat ze eten en met welke fabelachtige vangtechnieken zij hun prooien grijpen. Ook krijgt u een beeld van de stand van de roofvogels de bedreigingen en het beleid en de maatregelen om de roofvogelstand op peil te houden.